RİTÜEL

Erkek çocukların cinsel organından bir deri parçasının kesilmesi işleminin adı: Sünnet… Kuran’da erkeklerin sünnet olması hakkında açık bir hüküm olmadığı halde Müslüman toplumlarca benimsenmiş olan sünnet, Eski Mısır’da, Afrika’da, Yahudi toplumunda ve başka toplumlarda da görülür. Afrika’da kız çocuklarının sünnet edildiği de bilinen bir gerçek. Bir gazetede, Somali’de sünnet edilen bir kız çocuğunun kan kaybından öldüğü haberi yer alıyor. Somali’de kız çocukları ve kadınların yüzde 98’inin sünnetli olduğu belirtiliyor. Bu ülkede kadın sünneti yasak olmasına rağmen bu suçu cezalandıran bir yasa uygulanmıyor… Bu haberle beraber kendi sünnetimi düşündüm. İlkokula başlamadan hemen önceydi; eve sünnet düğünü için gelen misafirler, süslenmiş yatağımın önünde eğlenirken ve her şey yolunda gözükürken, sararıp bayıldığımı görenler ipek yorganları kaldırdığında yatağın kan gölüne döndüğünü görmüşler. Gece yarısı eve çağrılan cerrah, hemen oracıkta, mutfak masasında acil müdahalede bulunmasaymış okuduğunuz bu sayfanın yazarı var olmayacakmış… O gün, ben ve kardeşim için gelen sünnetçinin içkili olduğu haberi yayıldı. İyileşmem haftalar sürdü; o günün izlerini hala bedenimde taşıyorum. Yapılagelenlerin barbarca olduğunu söylemek kolaycılığı, pek akla yatkın ve temelli bir düşünce sayılmaz. İnsanı kültürel, toplumsal ve biyolojik çeşitliliği içinde anlamaya çalışan Antropoloji bilimi,  böylesine olguları, bilimsel düşünce ve mitik düşünceye dayalı olarak ele almayı yeğler. Büyük bilim insanı, Antropolog Claude Levi-Strauss, “İnsan kendi doğasını, soyut insanlık içinde değil, zaman ve mekan içinde farklılık gösteren geleneksel kültürler içinde hayata geçirir.” der. Bu yüzden aile yapısına, bölgeye, inanca göre farklılık gösteren sünnet merasimlerinin bazıları yeme-içme ve eğlenceyi merkezine alırken, bazıları sadece dini ritüel şeklinde gerçekleşir. Fotoğraf da, geleneklerle ve mitlerle bezenmiş insan doğasını kavrayabilmek için önemli bir pencere açar. Aşağıdaki fotoğraf Düzce, Yukarı Karaköy’de toplu sünnet etkinliğinde çekildi. Onu değerli kılan şey, kendisine cesaret katacak olan özel taç ve giysisine rağmen çocuğun yüzündeki gizleyemediği endişe, bilinmez bir yolculuğun heyecanlı bekleyişi, babasının ona sabır telkin eden kolları ve merhametli bakışı