Mavi » Yazarlar » Semih Korkmaz »  Düzce Lisesi tarihi 2

Düzce Lisesi tarihi 2

Düzce Lisesi tarihi 2

Geçtiğimiz günlerde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından başlatılan “İl Eğitim Tarihi Müzesi” projesi kapsamında eskinin Düzce Lisesi, sonranın Düzce Anadolu Lisesi şimdinin 15 Temmuz Şehitler Anadolu Lisesi bünyesinde bir müze açıldı.

Düzce’de yaşayan ve yaşı 40’ ın üstünde olan nüfusun neredeyse % 70 inin mezun olduğu liseden bahsediyorum. Ne yazık ki birçok güzellik gibi 1999 depreminin acı karanlığında kaybettik o anılarımızı. Şimdi malumunuz yerinde ‘15 Temmuz Şehitleri Parkı’ var.

Düzce Lisesinin tarihi 1923’e kadar uzanıyor. Okul, ilk olarak bugünkü Cedidiye Camii’nin güneyinde ahşap, tek katlı bir binada iki sınıfla açılıyor. Daha sonra 1933 yılında adı “İkmal Okulu” na dönüşüyor. 1953 yılında “Düzce Ortaokulu” olarak, eski kız meslek lisesinin olduğu yerde yeni bir binaya kavuşuyor. En sonunda da 1963 yılında dönemin Sağlık Bakanı Düzceli Dr. Kemal Demir önderliğinde adı “Düzce Lisesi” oluyor ve 1966 -1967 eğitim öğretim yılında öğrenci almaya başlıyor.

Okulun tozlu arşivlerini karıştırdığınızda öğretmenler arasında tanıdık, tanımadık isimlere rastlıyorsunuz. Bunlardan biri, 1909 Bursa doğumlu Mustafa Amil bey. 31 Mart olayları yeni bitmiş. İttihat ve Terakki tahta Sultan V. Mehmet Reşat’ı geçirmiş. Mustafa Amil bey, soyadı kanunundan sonra “Artus” u eklemiş isminin sonuna. Artus, Doğu Türkistan’da bir bölgenin adı. Kimbilir belki de oradan gelmişlerdir Bursa’ya.

Mustafa Amil, Osman Sabri bey ve Ayşe Zekiye hanımın ikinci çocukları. İlkokulun ilk iki senesini Bursa Hoca Ali Zade mektebinde okur. 1920 yılında işgal sırasında iki yıl özel ders alır. Sonra, İstanbul Reşitpaşa okuluna gider. İstanbul erkek lisesinden sonra İstanbul Darülfünun Türkçe muallimliğini bitirir ve yolu Düzce’ye İkmal Ortaokuluna düşer.

Mustafa Amil, 1933 ila 1936 yılları arasında Düzce’de öğretmenlik yapar. Sonrası ilginçtir; Hukuk fakültesini bitirir ve Lozan Üniversitesinde Hukuk doktorası yapar. Sırasıyla İstanbul İcra Memuru ve Hakim Yardımcılığı, İstanbul Asliye Hukuk Hakimi, Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürü, Yargıtay üyeliği yapar. Sonra, bir süre, merkezi Roma’da bulunan ve 1950 yılında katıldığımız  “Institut İnternational Pour l’nification Du Droit Prive

( Uluslar Arası Özel Hukukun Birleşmesi Enstitüsü)  Yönetim kurulu üyesi olarak görev yapar.

27 Mayıs 1960 ihtilalinin sonrasında, 12 Haziran 1960 tarihinde Milli Birlik Komitesince kabul edilen “1924 Tarihli Teşkilatı Esasiye Kanununun Bazı Hükümlerinin Kaldırılması Ve Bazı Hükümlerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun”un (Kimilerine göre aslında geçici Anayasa niteliğindedir.) üç hazırlayıcısından biridir. Kurucu Meclis Bakanlar Kurulu üyesi olur. Ardından da Meclise girer. 24’üncü Hükümette de Devlet ve Adalet Bakanı olarak görev yapmaya başlar.  

24 Haziran 1960 yılında mecliste and içme töreni esnasında, “İnkılap hareketlerini başaranlar hakkındaki Bakanlar Kurulu kararına dair Başbakanlık tezkere” sini, Devlet Başkanı ve Başbakan Orgeneral Cemal Gürsel adına okur.  İhtilalin;  “Bütün ittifaklarımıza ve taahhütlerimize sadığız. NATO ve CENTO’ya inanıyoruz ve bağlıyız. Düşüncemiz Yurtta Sulh Cihanda Sulhtur” sözleri ile biten ünlü 27 Mayıs Bildirisini radyoda okuyan Alparslan Türkeş daha sonraları 1995 yılında bir gazetede yayınlanan anılarında; Yassıada hakimlerinin seçimi ile ilgili Adalet bakanı Mustafa Amil Artus komite üyelerine, elindeki hakimler listesini okuyarak, ' şu hakimi tayin edersek, sizi dinlemez, idam kararı vermez; ama bu hakim sizi dinler, ne isterseniz yapar” şeklinde bir açıklama yapar.

Yassıada mahkemelerinde iddianameye giren bir olay da Ulus Gazetesi'nin birinci sayfasında yer alan bir haberdir. Gazete; Lima Sutra isimli gayrimüslim bir vatandaşın kıyma makinesinde çekildiğini yazar, Ancak bu isim tersinden okunduğunda dönemin Devlet Bakanı Amil Artus'un ismi çıkıyor. Daha sonra bunun bir vatandaşın gönderdiği mektuptan alındığı anlaşılır.

1987 yılında bir gazetede ünlü Milli Demokratik Devrimci İlhami Soysal (ki kendisi 1966 yılında dönemin Genelkurmay Başkanı hakkında yazdığı bir haber yüzünden seferberlik tetkik kurulu elemanlarından olan üç asker tarafından feci şekilde dövülmüştür) tarafından anıları yayınlanır. İhtilalin Bakanlar Kurulu üyelerinin hiçbiri anılarında ihtilale ilişkin tek söz etmezler. Yazı dizisinin en dikkat çeken bölümü  “Darbeden sonra Türk Silahlı Kuvvetleri’nde yapılan tasfiyeyi ABD ve NATO istedi” kısmıdır.

Düzce’mizde görev yapan ve yakın tarihimizde önemli bir figür olan Mustafa Amil Artus 1989 yılında hayata gözlerini yummuştur.

 

 

Yazar Hakkında

Semih Korkmaz

Semih Korkmaz